Το τσουνάμι είναι θαλάσσιο φαινόμενο κατά το οποίο μετατοπίζονται μεγάλες μάζες νερού σε μια θάλασσα ή μια λίμνη , ως αποτέλεσμα ενός σεισμού, μιας κατολίσθησης ή ηφαιστειακής έκρηξης. Η μετατόπιση των όγκων του νερού έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία κυμάτων που, αν φτάσουν σε ακτές έχουν εξαιρετικά καταστρεπτικά αποτελέσματα. Η ονομασία του, που αποτελεί διεθνή όρο, προέρχεται από τι Γιαπωνέζικες λέξεις τσου-ναμι, που στα ελληνικά θα μεταφραζόνταν σαν «κύμα του λιμανιού».
Τα κύματα αυτά αν και δεν αποτελούν κίνδυνο για τα πλοία στην ανοιχτή θάλασσα, είναι πολύ καταστρεπτικά όταν φθάσουν σε παράλιες περιοχές. Έχουν μεγάλο μήκος κύματος και μεταφέρουν τεράστια ποσά ενέργειας. Φθάνοντας στην ακτή λόγω της μείωσης του βάθους αναδιπλώνονται και η ορμή τους πολλαπλασιάζεται. Η ταχύτητα τους ποικίλει, θεωρείται όμως πάντα μεγάλη.
Το τσουνάμι πολλοί το κατατάσσουν ως παλιρροιακό κύμα ενώ δεν είναι, αφού δεν έχει περιοδικότητα και είναι μεμονωμένο. Μοιάζει, όμως με εκείνο κατά την εικόνα προσέγγισης του και λέγεται παλιρροιακό προς αποφυγή σύγχισης με τα άλλα σεισμικά κύματα. Το τσουνάμι είναι σεισμικό φαινόμενο και εξετάζεται από την Σεισμολογία.
ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΑ ΤΣΟΥΝΑΜΙ
1. Ένα από τα καταστρεπτικά τσουνάμι της σύγχρονης ιστορίας ( και αυτό με τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπινων θυμάτων) εκδηλώθηκε μετά το σεισμό της 26ης Δεκεμβρίου 2004 στην Ινδονησία, το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα περίπου 250.000 νεκρούς και τεράστιες υλικές ζημιές.
2. Ως μέγεθος το μεγαλύτερο τσουνάμι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ήταν αυτό που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα ( Ινδονησία) το 1883. Το ύψος των κυμάτων που δημιουργήθηκαν ήταν περίπου 40μ.
3. Πριν από 3.000 χρόνια, η γιγαντιαία έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης έπληξε την Ανατολική Μεσόγειο με φονικά κύματα που σάρωσαν τις ακτές του σημερινού Ισραήλ.
Τα γιγαντιαία τσουνάμι από την καταστροφική έκρηξη χτύπησαν τις ακτές της Ανατολικής Μεσογείου από την Κρήτη ώς την Κύπρο, την Αίγυπτο, τη Φοινίκη και τα μικρασιατικά παράλια.
Οι ερευνητές, που μελέτησαν τα τσουνάμι στο Ισραήλ, προέρχονται από το Πανεπιστήμιο της Χάιφας, το Κολέγιο Χάντερ στη Νέα Υόρκη, το Πανεπιστήμιο Μακμάστερ στον Καναδά και το Πανεπιστήμιο της Χαβάης. Η ομάδα έκανε ανασκαφές στην Καισάρεια, μία παράκτια πόλη των ρωμαϊκών χρόνων. Την εποχή της έκρηξης του ηφαιστείου της Θήρας, ήταν μία πολύ αραιοκατοικημένη περιοχή χωρίς να ξεχωρίζει κάποιος οικισμός.
Η ομάδα βύθισε στον πυθμένα ειδικούς σωλήνες και ανέσυρε ιζηματογενή πετρώματα για ανάλυση - βασάλτη, απολιθώματα μικροοργανισμών, στρογγυλά βότσαλα παραλίας, που σπανιότατα εντοπίζονται σε βαθιά νερά, αλλά και αντικείμενα καθημερινής χρήσης της εποχής.
Στην εργασία τους ανέφεραν τρία τσουνάμι, τα δύο ήδη γνωστά από το 115 μ.Χ. και το 551 μ.Χ. και το τρίτο από την εποχή της έκρηξης στη Σαντορίνη.
Τα τσουνάμι της Θήρας, έγραψαν οι επιστήμονες, άφησαν ένα στρώμα-υπογραφή στο βυθό γεμάτο με βότσαλα, απολιθώματα μαλακίων και ενθέσεις σε βραχώδη θραύσματα που όλα είχαν τον ίδιο προσανατολισμό. Το υπόστρωμα αυτό, εύρους περίπου 35 εκατοστών, εντοπίστηκε αρκετά κάτω από τον πυθμένα, σε νερά βάθους περίπου 20 μέτρων. Η ομάδα σημειώνει ότι «τα στοιχεία συγκλίνουν πως τα τσουνάμι που προκλήθηκαν από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης έφτασαν μέχρι τα άκρα των ακτών της Μεσογείου». Και αφού ήταν τόσο μεγάλα ώστε να φτάσουν στο Ισραήλ «υποθέτουμε ότι θα επηρεάστηκαν και άλλες παράκτιες περιοχές της ανατολικής Μεσογείου στην εποχή του Χαλκού».
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών , το κύμα είχε ύψος 25-30 μέτρα κοντά στη πηγή του, και έφτασε στην Κρήτη 10-12 μέτρα , μέσα σε λιγότερο από 1 ώρα , ενώ διαδοχικά κύματα συνέχισαν για περίπου 12 ώρες μέχρι να ηρεμήσουν.
Τον Απρίλη του 2007 ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Υδραυλικής και Γεωπεριβαλλοντικής κ. Κώστας Συνολάκης, δημοσίευσε εργασία του για τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να είχε το τσουνάμι που κατάεστρεψε το Μινωικό πολιτισμό. Δείτε το παρακάτω βίντεο στο οποίο αναλύει τα ευρήματά του.
