Μινωϊκή τεχνολογία


Στη λογοτεχνία από τα πρώτα ρομπότ που αναφέρονται είναι ο Τάλως από την ελληνική μυθολογία και οι 20 τρίποδες λέβητες του Ηφαίστου θεωρούμενοι "θαύμα ιδέσθαι" κ.¨α.
Η λέξη ρομπότ προέρχεται από το σλαβικό robota που σημαίνει εργασία. Καθιερώθηκε ως όρος με την σημερινή του έννοια το 1920 από τον Τσέχο θεατρικό συγγραφέα Karel Čapek στο έργο του "R.U.R." (Rossum's Universal Robots), όπου σατιρίζει την εξάρτηση της κοινωνίας από τους μηχανικούς εργάτες (ρομπότ) της τεχνολογικής εξέλιξης και που τελικά εξοντώνουν τους δημιουργούς τους.
 Σε πολλές σύγχρονες σλαβικές γλώσσες (πχ την πολωνική) χρησιμοποιείται σαν έκφραση της καθημερινότητας με την έννοια της σκληρής δουλειάς . Το ρομπότ είναι μια μηχανική συσκευή η οποία μπορεί να υποκαθιστά τον άνθρωπο σε διάφορες εργασίες. Ένα ρομπότ μπορεί να δράσει κάτω από τον απ'ευθείας έλεγχο ενός ανθρώπου ή αυτόνομα κάτω από τον έλεγχο ενός προ-προγραμματισμένου υπολογιστή.

Ποιός ήταν ο Τάλως;

Ο Τάλως ήταν μυθικός φύλακας της Κρήτης. Ήταν γιγάντιος, ανθρωπόμορφος και με σώμα από χαλκό. Σχετικά με την προέλευσή του, υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές. Η πιο γνωστή, από τον Απολλόδωρο, λέει πως τον κατασκεύασε ο θεός Ήφαιστος και τον χάρισε στο βασιλιά Μίνωα για να φυλάει την Κρήτη.
 Ο Πλάτωνας τον θεωρεί υπαρκτό πρόσωπο, αδελφό του Ροδάμανθυ.
Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος αναφέρει ότι ήταν δώρο του Δία στην Ευρώπη, η οποία μετά τον χάρισε στο γιο της Μίνωα. Μεταγενέστερα ο Ι. Κακριδής, βασιζόμενος στο ότι ο Ησύχιος γράφει πως τάλως σήμαινε ήλιος (ενώ Ταλαιός είναι το όνομα του Δία) στην Κρήτη και με βάση και άλλα στοιχεία, εκφράζει την άποψη ότι ήταν ηλιακή θεότητα που αργότερα μεταπλάστηκε σε ήρωα.
Το Ρομπότ Τάλως ήταν ένα γιγάντιο πλάσμα με κορμί από  μπρούντζο, πολύ γρήγορο και δυνατό, 'έμψυχος" φύλακας της Κρήτης. Είχε όμως ένα αδύναμο σημείο στο σώμα του. Ένα χάλκινο καρφί ήταν της μοναδικής του φλέβας, που ξεκινούσε από τον αυχένα και κατέληγε στον αστράγαλο του. Το μπρούντζινο σώμα του κρατιόταν ζωντανό από το ιχώρ, το ολύμπιο αίμα που έρεε μέσα στη φλέβα του.
      Υπάρχουν διάφορες απόψεις για την καταγωγή του, η οποία κατά μια άποψη σχετίζεται με το μύθο της αρπαγής της Ευρώπης. Ο Δίας έκλεψε την όμορφη κόρη του Αγήνορα από την Τύρο ή τη Σιδώνα, αφού την ξεγέλασε μεταμφιεσμένος σε ταύρο. Την οδήγησε στο νυφικό κρεβάτι κάτω από τη σκιά ενός πλάτανου της Γόρτυνας. Μετά της προσέφερε τρία δώρα, ένα σκύλο που ποτέ δεν του ξέφυγε τίποτα, μια φαρέτρα με αλάνθαστα βέλη και ένα χάλκινο γίγαντα, τον προστάτη της Κρήτης Τάλω.
 Άλλοι λένε πως είναι γιος του Κρητός, και πως ο Κρής ήταν γιος του Δια και μιας νύμφης. Ακόμα λένε ότι ο γίγαντας αυτός ανήκε στην φυλή των ανθρώπων της χάλκινης εποχής. Τέλος για άλλους ήταν αδελφός του Ροδάμανθυ, τρίτος αδελφός του Μίνωα ή αξιωματούχος στην υπηρεσία του
.  

       Τι δουλειά έκανε ο Τάλως;

Κατά τον Πλάτωνα, δίπλα στον Ροδάμανθυ, που ήταν φύλακας των νόμων μέσα στην πόλη, ο Μίνωας ανέθεσε το ίδιο καθήκον στον Τάλω για τις άλλες περιοχές της Κρήτης. Πράγματι ο Τάλως πέρναγε τρεις φορές τον χρόνο από όλα τα χωριά της Κρήτης, επιβλέποντας την εκτέλεση των νόμων. 
Τους κουβάλαγε παντού μαζί του στην πλάτη του, χαραγμένους σε χάλκινα πινάκια. Μεταγενέστεροι συγγραφείς μη μπορώντας να πιστέψουν ότι υπήρχε χάλκινος άνθρωπος, είπαν ότι λόγω των πλακών που κουβαλούσε ονομάστηκε έτσι.
Ο Τάλως σύμφωνα με τον μύθο είχε προικιστεί με καταπληκτική ευκινησία, πράγμα που του επέτρεπε να φτάνει ταχύτατα σε όλα τα σημεία της Κρήτης. Λέγανε μάλιστα πως ήταν φτερωτός. Δεν είχε όπλα, ήταν όμως ικανός να τα βάλει μόνος του με οποιονδήποτε στόλο. Έδιωχνε, με κομμάτια βράχων που εκσφενδόνιζε από τη στεριά τους ξένους που επιχειρούσαν να αποβιβαστούν στο νησί.
Και αν κάποιο πλοίο κατάφερνε να φτάσει στις ακτές, πάλι ο Τάλως ήταν εκείνος που δεν άφηνε τον εχθρό να προχωρήσει.
Συνήθιζε να μπαίνει μέσα στην φωτιά και να πυρακτώνει το κορμί του. Ό,τι ακουμπούσε το πυρακτωμένο μέταλλο του κορμιού του, αμέσως το έκαιγε. Έτσι πυρακτωμένος πλησίαζε τους εχθρούς, τους αγκάλιαζε σφιχτά και τους έκαιγε.Υπάρχει μία παράδοση ότι κάποιοι Σαρδόνιοι (από τη Σαρδηνία της Ιταλίας) είχαν αυτό το «καυτό» τέλος, γι’ αυτό τα νεκρά τους κορμιά βρέθηκαν με στόματα ανοιχτά από τον πόνο και τη φρίκη.
Όπως λέει ο μύθος, ο Τάλως αφού σύντριβε ή έκαιγε τους εχθρούς της Κρήτης, ξεσπούσε σε γέλια. Ίσως από αυτό κατάγεται η έκφραση «σαρδόνιο γέλιο», δηλαδή το σαρκαστικό γέλιο του νικητή μίας αναμέτρησης, που κομπάζει και ειρωνεύεται τους ηττημένους.

Πώς τιμούσαν τον Τάλω;

Ο  μύθος του Τάλω ήταν αγαπητός στην Κρήτη, όπως αγαπητός ήταν και ο ίδιος ο ήρωας. Οι κάτοικοι της Φαιστού έβαλαν το ανάγλυφο του στα νομίσματα του κράτους τους. Απεικονίζεται σ' αυτά νέος, γυμνός και με φτερά στους ώμους. Έτσι, ίσως, ερμήνευσαν τη γρηγοράδα του να προλαβαίνει και να περιδιαβαίνει τρεις φορές τη μέρα την Κρήτη και να την προστατεύει από εχθρικές επιδρομές . 

Ο θάνατος του Τάλου

Ο Τάλως κατάφερε για πολλά χρόνια να κατατροπώνει τους εχθρούς της Κρήτης μέχρι που ήρθε και η ώρα του. Φυσικά ένα χάλκινο «ρομπότ» δεν θα μπορούσε να πεθάνει από βέλη ή όπλα αφού ήταν άτρωτο, πόσο μάλλον από γηρατειά. Ο Τάλως πέθανε από δόλο.
Η Αργώ, το μυθικό πλοίο, με πλήρωμα τον Ιάσονα, τη Μήδεια και τους  Αργοναύτες είχε ένα περιπετειώδες ταξίδι  πέρα από τον Ελλήσποντο. Φτάνοντας στις νότιες ακτές της Κρήτης οι Αργοναύτες θέλησαν να προσαράξουν ώστε να ξεκουραστούν και να εφοδιαστούν προμήθειες.
Μην ξεχνάμε ότι είχαν ήδη περάσει από την Κολχίδα όπου ο Ιάσονας με την βοήθεια της μάγισσας Μήδειας, κόρης του βασιλιά της Κολχίδος Αιήτη, αφού οι δύο νέοι είχαν εν τω μεταξύ ερωτευτεί, κατάφερε να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας
Εκτός από το δέρας πήρε φεύγοντας και την αγαπημένη του Μήδεια. Η μυθολογία λέει ότι η Μήδεια ήταν ανιψιά της Πασιφάης, γυναίκας του Μίνωα, δηλαδή της βασίλισσας της μινωικής Κρήτης, οπότε μάλλον για αυτό διάλεξαν την Κρήτη για να κάνουν μία στάση στο θρυλικό ταξίδι τους.
Πλησιάζοντας όμως την ακτή βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον χάλκινο γίγαντα, να τους πετάει βράχους. Το πλοίο κινδύνεψε να βυθιστεί όταν ανέλαβε η Μήδεια. Πήγε στη κουπαστή κι άρχισε να μιλάει με τον Τάλω. Κάνοντας ξόρκια και τάζοντας του αθανασία τον ξεγέλασε τον απονήρευτο Τάλω έτσι μόνος του έβγαλε το χάλκινο καρφί από τους αστραγάλους του με αποτέλεσμα να χυθεί  όλο το «αίμα» του στη γη και ο ίδιος να σωριαστεί κάτω χωρίς ζωή πια.
Υπάρχει και μια δεύτερη πολύ κοντινή εκδοχή, ότι η Μήδεια τον κοίταξε βαθιά στα μάτια και λέγοντας ξόρκια τον τρέλανε και καθώς έτρεχε με μανία πάνω κάτω χτύπησε το ευάλωτο σημείο του, το χάλκινο καρφί έσπασε κι έτσι πέθανε. 

Ας δούμε στο παρακάτω βίντεο πώς το Hollywood φαντάστηκε τη στιγμή του θανάτου του Τάλου. Το απόσπασμα είναι από μια ταινία του 1963 του Ray Harryhausen με τίτλο: "Τάλως, ο φύλακας της Κρήτης".  

Τι συμβόλιζε ο Τάλως;

Ο χάλκινος ήρωας, Τάλως, συμβολίζει την τεχνολογική εξέλιξη στον τομέα της μεταλλουργίας στα προϊστορικά-μινωικά χρόνια. Είχαν φτάσει σε τόσο υψηλό επίπεδο, ώστε έφτιαξαν με τη φαντασία τους έναν χάλκινο υπερήρωα να τους προστατεύει.
Μια άλλη πολύ σημαντική ιδιότητα του Τάλω ήταν αυτή σαν λειτουργός δικαιοσύνης. Αυτό υποδηλώνει τη σπουδαιότητα που απέδιδαν στην αρχαία Κρήτη στο θεσμό της δικαιοσύνης. Όχι τυχαία οι νόμοι θεωρούνταν θεϊκοί, αφού ο Μίνωας τους έπαιρνε από τον πατέρα του το Δία, και επομένως η τήρησή τους ήταν απαραίτητη.
 Ο Απολλόδωρος μας αναφέρει πως κάποιοι χαρακτήριζαν τον Τάλω ως ταύρο διότι είχε ‘κέρατα’. Ίσως αυτά να ήταν κεραίες εκπομπής και λήψης οδηγιών από τον Μίνωα. 

Make a Free Website with Yola.